Ông Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện ISAI: Vì sao “biến tướng” của dịch vụ mua bán nợ từ ‘đòi nợ thuê’ vẫn có đất “dụng võ”?

(HNTT) – Kể từ ngày 1/1/2021 thì hình thức kinh doanh dịch vụ đòi nợ thuê chính thức hết đất sống sau một thời gian dài gây bất ổn cho xã hội bởi kiểu hoạt động đậm chất… giang hồ. Thế nhưng, trước khi bị “khai tử”, các công ty đòi nợ thuê có nơi tính toán giải thể, có nơi chuyển đổi ngành nghề và cũng không ít doanh nghiệp quyết “bám trụ” bằng cách lách luật, thành lập công ty mua bán nợ rồi hoạt động…

ThS. Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI)

Theo Luật Đầu tư 2020 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/01/2021 đã đưa ngành nghề “Kinh doanh dịch vụ đòi nợ” vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh. Trao đổi xuay quanh vấn đề này, ThS. Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI) cho rằng hoạt động này dường như không bị mất đi mà thay đổi sang mô hình công ty mua bán nợ nhằm hoạt động lách luật…

Có thể thấy, ngay khi dịch vụ đòi nợ thuê bị khai tử thì ngay lập tức lại xuất hiện một dịch vụ khác đó là “Mua bán nợ”. Theo đó, đây là hoạt động giao dịch kinh tế – tài chính để trao đổi và chuyển nhượng khoản nợ từ cá nhân này sang cá nhân khác, doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác, tổ chức này sang tổ chức khác…Thực chất, đây là việc chuyển nhượng lại “quyền thu hồi nợ” từ một khoản nợ của bên bán nợ (chủ nợ) đối với công ty mua nợ.

Điển hình, Công an TP. Gia Nghĩa (tỉnh Đắk Nông) mới đây đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam Phương Ngọc Dũng (39 tuổi, ngụ Đắk Nông, Giám đốc Công ty TNHH MTV mua bán nợ Kim Ngân – Công ty Kim Ngân); Phạm Xuân Quân (28 tuổi, nhân viên Công ty Kim Ngân), để điều tra về hành vi gây rối trật tự công cộng. Trong đó, công ty này trước đó có tên là Công ty TNHH MTV đòi nợ Kim Ngân.

Cụ thể, chị Q. (ngụ ở Đắk Nông) bán số nợ 300 triệu đồng (là số tiền chị Đ.T.H, ngụ TP.Gia Nghĩa, mượn của chị Q.) với giá 180 triệu đồng cho Công ty mua bán nợ Kim Ngân. Trong quá trình đòi nợ chị H., nhân viên Công ty Kim Ngân có hành vi gây mất an ninh trật tự, gây áp lực, dùng loa kẹo kéo công suất lớn la hét, chửi bới, gây rối trật tự công cộng tại địa phương nên bị cơ quan công an bắt giữ, khởi tố…

Tương tự, không kém phần kịch tính như gia đình chị T (36 tuổi, tạm trú Q.Gò Vấp, TP.HCM) cũng bị đe dọa, “khủng bố” tinh thần. Từ năm 2018, chị T. vay 180 triệu đồng của một ngân hàng ở TP.HCM; trả góp trong vòng 5 năm. Sau khi trả được 13 tháng, chị T. thất nghiệp nên không đóng tiền trả góp 3 tháng liên tục, ngân hàng yêu cầu trả hết nợ và tất toán hợp đồng. Sau đó, vào giữa tháng 1/2021, một nhân viên xưng là người của ngân hàng trên gọi điện, nói đã bán nợ, sắp tới công ty mua bán nợ sẽ… đòi nợ chị T. Đến cuối tháng 1/2021, nhiều cuộc gọi đến số chị T. xưng là nhân viên của Công ty CP đầu tư mua bán nợ S. ở TP.HCM (trước đây là Công ty CP dịch vụ đòi nợ thuê S. ở TP.HCM) đòi tiền.

Có thể khẳng định, bên cạnh việc mua bán nợ (thực chất là đòi nợ thuê) từ các cá nhân, doanh nghiệp; các công ty mua bán nợ biến tướng còn là “sân sau” của các ngân hàng, công ty tài chính cho vay tín chấp. Và chiêu trò đòi nợ vẫn theo kiểu… giang hồ.

Theo ThS. Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI), nhấn mạnh: “Theo điều 105 của Bộ luật Dân sự thì quyền đòi nợ là quyền tài sản theo quy định. Vì vậy, quyền đòi nợ được phép tham gia vào các giao dịch dân sự. Đồng thời, với việc các chủ thể có quyền được thực hiện mua bán nợ với nhau. Tuy nhiên, việc mua bán nợ được hiểu là bên bán nợ chuyển giao một phần hoặc toàn quyền đòi nợ và các quyền khác liên quan đến việc đòi nợ cho bên mua nợ. Thế nhưng, việc mua bán nợ nhằm đảm bảo tốt hơn quyền lợi của chủ nợ nhưng do cách thực hiện đòi nợ không đúng với quy định của pháp luật nên mới gây ra nhiều hệ lụy trong xã hội.”

Theo Nghị định 69/2016/NĐ-CP, điều kiện để thành lập doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ mua bán nợ là doanh nghiệp phải có quy chế quản lý nội bộ về tổ chức, quy định nội bộ về hoạt động kinh doanh dịch vụ mua bán nợ phù hợp với quy định. Qua đó, người quản lý của doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện là có đầy đủ năng lực hành vi dân sự và không thuộc đối tượng cấm quản lý doanh nghiệp theo quy định của Luật Doanh nghiệp. Cùng với đó, phải có trình độ học vấn từ đại học trở lên thuộc một trong các ngành: Kinh tế, quản trị kinh doanh, luật hoặc lĩnh vực chuyên môn mà mình sẽ đảm nhận. Mặt khác, phải có ít nhất 5 năm làm việc trực tiếp trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, kế toán, kiểm toán, pháp luật, định giá tài sản hoặc mua bán nợ và có mức vốn điều lệ, vốn đầu tư tối thiểu là 100 tỷ đồng, ThS. Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI) chia sẻ thêm.

Song song đó, theo Nghị quyết 42 năm 2017 của Quốc Hội về Thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng, các chủ nợ được thực hiện quyền bán nợ cho các tổ chức, cá nhân có nhu cầu mua các khoản nợ xấu. Các tổ chức tín dụng (TCTD) đang triển khai việc này khá hiệu quả và góp phần giảm tỷ lệ nợ xấu của các tổ chức tín dụng. Do đó, việc đẩy mạnh xử lý nợ xấu và xử lý tài sản đảm bảo trong thời gian qua, năng lực tài chính của các TCTD được củng cố, vốn điều lệ tăng nhanh dần qua các năm. Các giải pháp xử lý nợ xấu được triển khai đồng bộ cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng tín dụng và giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD. Bên cạnh đó, Nghị quyết 42 bước đầu đã tạo điều kiện quan trọng góp phần xử lý nợ xấu tại các TCTD.

Đồng thời, ThS. Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện Chiến lược và Đổi mới Sáng tạo (ISAI) cho hay nếu có quy định việc điều chỉnh và quản lý tốt dịch vụ mua bán nợ, hoạt động này trên thực tiễn sẽ diễn ra minh bạch, công khai và sẽ không xảy ra những hệ lụy xấu. Vì lẽ đó, dịch vụ thu hồi nợ có nhiều biến tướng như vậy là xuất phát từ nhu cầu thực tế trong xã hội. Khi chuyện vay mượn nợ nhau rồi mất khả năng thanh toán hoặc chây ì không trả nợ vay vẫn còn xảy ra nhiều. Đặc biệt, nếu bên nợ cùng cố gắng tuân thủ pháp luật, có nợ phải cố gắng trả, như vậy thì những dịch vụ đòi nợ và mua bán nợ kiểu xã hội đen mới không có đất “dụng võ”.

Vì vậy, để hạn chế vấn nạn đòi nợ thuê cùng nhiều hậu quả đi kèm, tin rằng pháp luật sẽ có thêm những quy định chặt chẽ liên quan đến nhiều lĩnh vực chứ không đơn thuần là tăng cường công tác quản lý nhà nước về an ninh trật tự của các lực lượng chức năng…

Văn Hải – Trần Danh

https://thuongtruongvadoanhnghiep.vn/ong-ho-minh-son-vien-truong-vien-isai-vi-sao-bien-tuong-cua-dich-vu-mua-ban-no-tu-doi-no-thue-van-co-dat-dung-vo-23196.html