Ông Hồ Minh Sơn phân tích yếu tố pháp lý liên quan vụ bé gái 5 tuổi bị chó cắn chết

(HNTTO) – Mới đây, Công an huyện Vĩnh Tường đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam Phùng Thị Sơn (37 tuổi) là chủ của 2 con chó, cũng là người thân của bé gái về tội Vô ý làm chết người. Ngay sau khi bé gái 5 tuổi ở xã Vĩnh Sơn, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc tử vong do bị 2 con chó béc giê tấn công…

2 con chó becgie cắn bé gái tử vong. Ảnh: VTV

Vụ việc này, hiện được nhiều người quan tâm và đã gửi thư đến Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) và Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) nêu quan điểm khi sự việc đáng tiếc trên xảy ra thì chủ vật nuôi cũng chính là người thân cháu bé sẽ bị xử lý ra sao?…

Tại Việt Nam, việc chó được thả rông là điều hết sức bình thường, thế nhưng hiện các vụ việc chó cưng cắn người xảy ra liên tiếp, thậm chí có nhiều vụ việc gây hậu quả chết người. Dưới góc độ pháp lý, TS. Luật gia Hồ Minh Sơn – Viện trưởng Viện IMRIC, Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) cho rằng, thời gian gần đây xảy ra không ít vụ việc chó không rọ mõm tấn công người đi đường, để lại những hậu quả hết sức thương tâm. Mặc dù đã có quy định xử phạt nhưng nhiều người vẫn bất chấp, cố ý coi thường pháp luật. Trong khi có rất nhiều biện pháp chế tài xử phạt đã có, nhiều người nuôi chó vẫn không có ý thức hay không biết, không tìm hiểu các quy định về việc nuôi thả chó. Đa số chủ nhân nghĩ đơn giản chó của mình là chó cảnh, sẽ chẳng bao giờ tấn công ai.

Căn cứ tại Điều 601 BLDS 2015 quy định, chó béc giê được xác định là thú dữ – nguồn nguy hiểm cao độ, chủ vật nuôi có nghĩa vụ phải thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn cho vật nuôi, đảm bảo vật nuôi không tấn công, gây thương tích cho người khác. Vì vậy, nếu bị khởi tố về tội “Vô ý làm chết người”, chủ sở hữu vật nuôi có thể đối diện với khung hình phạt cao nhất là 5 năm tù. Điều 128 BLHS 2015 quy định, người nào vô ý làm chết người, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1-5 năm.

Mặc dù vậy, xét về mặt chủ quan của tội “Vô ý làm chế người”, người thực hiện hành vi phạm tội với lỗi vô ý bao gồm vô ý do cẩu thả và vô ý do quá tự tin. Làm chết người do vô ý vì quá tự tin là trường hợp người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn ngừa được.

Cùng với đó, làm chết người do lỗi vô ý do cẩu thả là trường hợp người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó. Hành vi vô ý làm chết người được thể hiện dưới dạng hành động hoặc không hành động. Bên cạnh việc bị xử lý hình sự, chủ sở hữu những con chó cắn chết người phải có trách nhiệm bồi thường các thiệt hại, tổn thất về tính mạng và tinh thần, vật chất cho nạn nhân theo quy định.

Căn cứ khoản 2 theo Điều 7 Nghị định 90/2017/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số04/2020/NĐ-CP, chủ nuôi có thể bị phạt hành chính từ 01 – 02 triệu đồng khi: Không tiêm phòng vắc xin phòng bệnh dại cho chó; Không đeo rọ mõm cho chó hoặc không xích giữ chó; không có người dắt khi đưa chó ra nơi công cộng…

Theo Điều 603 Bộ luật dân sự 2015 quy định về Bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra như sau: Chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật phải bồi thường thiệt hại trong thời gian chiếm hữu, sử dụng súc vật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác; Trường hợp người thứ ba hoàn toàn có lỗi làm cho súc vật gây thiệt hại cho người khác thì người thứ ba phải bồi thường thiệt hại; nếu người thứ ba và chủ sở hữu cùng có lỗi thì phải liên đới bồi thường thiệt hại; Trường hợp súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật gây thiệt hại thì người chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật phải bồi thường; khi chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng súc vật có lỗi trong việc để súc vật bị chiếm hữu, sử dụng trái pháp luật thì phải liên đới bồi thường thiệt hại; Trường hợp súc vật thả rông theo tập quán mà gây thiệt hại thì chủ sở hữu súc vật đó phải bồi thường theo tập quán nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.

Trong trường hợp này đã dẫn đến hậu quả chết người, chủ chó phải bồi thường thiệt hại do súc vật mình nuôi gây ra theo Khoản 1 Điều 591 Bộ luật dân sự 2015: Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm bao gồm: Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm theo quy định tại Điều 590 của Bộ luật này; Chi phí hợp lý cho việc mai táng; Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng; Thiệt hại khác do luật quy định.

Căn cứ quy định tại Khoản 2.1 Mục 2 Phụ lục 15 Hướng dẫn phòng, chống bệnh dại động vật ban hành kèm theo Thông tư 07/2016/TT-BNNPTNT ngày 31/5/2016 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thì người nuôi chó phải xích, nhốt hoặc giữ chó trong khuôn viên gia đình; bảo đảm vệ sinh môi trường, không ảnh hưởng xấu tới người xung quanh. Khi đưa chó ra nơi công cộng phải bảo đảm an toàn cho người xung quanh bằng cách đeo rọ mõm cho chó hoặc xích giữ chó và có người dắt.

Cụ thể, đối với chủ nuôi chó, mèo (gọi chung là chủ vật nuôi): Phải đăng ký việc nuôi chó với Ủy ban Nhân dân cấp xã tại các đô thị, nơi đông dân cư; Xích, nhốt hoặc giữ chó trong khuôn viên gia đình; bảo đảm vệ sinh môi trường, không ảnh hưởng xấu tới người xung quanh. Khi đưa chó ra nơi công cộng phải bảo đảm an toàn cho người xung quanh bằng cách đeo rọ mõm cho chó hoặc xích giữ chó và có người dắt; Nuôi chó tập trung phải bảo đảm điều kiện vệ sinh thú y, không gây ồn ào, ảnh hưởng xấu tới những người xung quanh; Chấp hành tiêm vắc-xin phòng bệnh dại cho chó, mèo theo quy định; Chịu mọi chi phí trong trường hợp có chó thả rông bị bắt giữ, kể cả chi phí cho việc nuôi dưỡng và tiêu hủy chó. Trường hợp chó, mèo cắn, cào người thì chủ vật nuôi phải bồi thường vật chất cho người bị hại theo quy định của pháp luật.

Như vậy, vụ việc bé gái 5 tuổi bị tử vong do cho cắn, nếu 2 con chó do chính người thân của cháu bé nuôi thì họ được xác định là chủ sở hữu của vật nuôi nên phải chịu trách nhiệm trực tiếp về cái chết thương tâm của cháu bé. TS. Hồ Minh Sơn cho rằng tất cả các trường hợp chó tấn công người đều do lỗi của con người, nhất là chủ chó. Do vậy, để tránh xảy ra những vụ việc đau lòng tiếp theo, người nuôi chó cần phải có kiến thức cần thiết về giống chó dữ đó để có thể quản lý, kiểm soát và nuôi dưỡng tốt nhất; có kỹ năng kiểm soát chó dữ. Ngoài ra, các cơ quan chức năng cần tăng cường công tác quản lý vật nuôi, nhất là các loại chó dữ, sớm ban hành quy định nhằm cấm hoặc hạn chế những loại vật nuôi hung dữ nguy hiểm.

Văn Hải – Tuấn Tú (TVV PL Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm)