ThS.BS. Nguyễn Quang Tiến – CEO Bệnh viện Răng Hàm Mặt Sài Gòn: ‘kẻ thù thầm lặng’ đang phá hủy răng và năm thói quen gây cao răng của nhiều người

(HNTTO) – Hầu hết chúng ta không nhận ra rằng thói quen ăn uống hàng ngày đang âm thầm ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng. Các loại thực phẩm, đặc biệt đường, là “kẻ thù thầm lặng” của răng. Chúng tạo điều kiện cho vi khuẩn sản sinh acid, làm suy yếu men răng và dần hình thành mảng bám cứng – điển hình là cao răng. Cao răng không xuất hiện ngay lập tức mà tích tụ từ những thói quen hàng ngày như ăn nhiều đường, chải răng chưa đúng cách hay bỏ sót kẽ răng. Nhận biết và điều chỉnh kịp thời những thói quen này sẽ giúp ngăn ngừa cao răng hiệu quả.

Ăn nhiều đường phá hủy răng như thế nào?

Hầu hết đường và các thực phẩm giàu tinh bột đều kích thích mảng bám, làm suy yếu men răng và dẫn đến sâu răng. Và thực chất, đường không trực tiếp phá hủy răng, nhưng chúng tạo môi trường lý tưởng để vi khuẩn phát triển, tấn công men răng một cách âm thầm.

Khi chúng ta ăn hoặc uống đồ ngọt, vi khuẩn trong miệng tiêu thụ đường và tạo ra acid, làm mềm và hòa tan men rang, lớp bảo vệ cứng nhất của răng. Nước bọt có khả năng tái khoáng men răng, nhưng nếu tiêu thụ đường liên tục, acid tấn công thường xuyên, quá trình khử khoáng diễn ra nhanh hơn tái khoáng, men răng suy yếu và hình thành lỗ sâu.

Nếu sâu răng không được điều trị, lỗ sâu sẽ lan rộng, vi khuẩn xâm nhập sâu hơn, gây đau, nhiễm trùng, thậm chí mất răng. Đường cũng góp phần gây viêm nướu và stress oxy hóa, làm hỏng mô nướu.

Ăn hoặc uống thực phẩm chứa nhiều đường, vi khuẩn trong miệng sẽ tiêu thụ đường và tạo ra một loại acid có khả năng làm mềm và hòa tan men răng

Khuyến nghị của ThS.BS. Nguyễn Quang Tiến: Khi tiêu thụ thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường, đặc biệt là bánh kẹo, nước ngọt hay thức ăn nhanh, lượng đường dư thừa sẽ làm tăng acid trong miệng, mài mòn men răng và làm tăng nguy cơ sâu răng cũng như các bệnh về nướu.

Nhận diện thực phẩm chứa nhiều đường nhất cần tránh để bảo vệ sức khỏe răng miệng

Nhằm bảo vệ sức khỏe răng miệng, điều quan trọng là phải nhận biết và hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều đường. Có thể thấy, với những nhóm thực phẩm chính chứa nhiều đường không tốt cho sức khỏe và đang âm thầm phá hủy răng chúng ta mỗi ngày:

Đồ uống có đường

Đồ uống có đường chủ yếu bao gồm các loại nước ngọt có gas, soda, nước tăng lực, nước ép trái cây đóng hộp… Chúng không chỉ chứa đường mà nhiều loại đồ uống còn có tính acid cao gây hại kép cho men răng.

Nếu suốt ngày nhâm nhi nước ngọt có gas, chúng ta hãy tưởng tượng răng của mình được bao phủ bởi một lớp acid làm mòn men răng. Trên thực tế, thường xuyên tiêu thụ đồ uống có gas có tính acid như soda và đồ uống thể thao được coi là yếu tố chính gây xói mòn răng.

Uống nước có gas cũng gây khô miệng và làm giảm tiết nước bọt, trong khi nước bọt là chất bảo vệ tự nhiên trong miệng giúp trung hòa acid và tái khoáng hóa men răng.

Thường xuyên tiêu thụ đồ uống có gas có tính acid như soda và đồ uống thể thao được coi là yếu tố chính gây xói mòn răng.

Kẹo và bánh ngọt

Không chỉ chứa nhiều đường, các loại kẹo bánh thường có kết cấu dính, dễ bám vào răng và kẽ răng lâu, tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn phát triển gây sâu răng. Hành vi ngậm kẹo mút là một trong những cách tồi tệ nhất gây hại cho ang. Việc mút, ngậm làm ang thời gian ang tiếp xúc với đường nhiều hơn.

Thực phẩm giàu tinh bột

Tinh bột có thể bị vi khuẩn trong miệng phân hủy thành đường gây hại tương tự như đường. Ăn thực phẩm giàu tinh bột như bánh mì trắng, mì ống, khoai tây chiên… rất dễ dính vào kẽ ang, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi.

Trái cây sấy khô

Trái cây tươi tốt cho sức khỏe nhưng khi sấy khô chúng cô đặc lượng đường và có kết cấu dính, dễ bám vào ang. Nho khô, chà là, mít, xoài sấy khô… là những loại trái cây khô chứa nhiều đường và có độ dính cao.

Thực phẩm chứa “đường ẩn”

Trong đó, bao gồm: sốt cà chua, nước sốt BBQ, thực phẩm chế biến sẵn, ngũ cốc ăn sáng đóng gói…Những thực phẩm này thường chứa lượng đường bổ sung đáng kể mà chúng ta có thể không nhận ra. Cách tốt nhất là hạn chế tối đa chúng và nên tạo thói quen kiểm tra kỹ nhãn mác, thành phần khi mua thực phẩm để hạn chế tiêu thụ đường bổ sung.

ThS.BS Nguyễn Quang Tiến cho rằng để bảo vệ sức khỏe răng miệng, khi ăn các loại thực phẩm có chứa đường, mọi người nên súc miệng bằng nước ngay sau đó để loại bỏ bớt đường và acid. Khi uống các loại nước ngọt, nước ép trái cây nên dùng ống hút để giảm tối đa sự tiếp xúc trực tiếp của đường và acid với bề mặt răng. Tăng cường ăn thực phẩm giàu chất xơ giúp tiết nước bọt tạo ra khoáng chất bảo vệ chống lại sâu răng. Vệ sinh răng đúng cách và nên khám răng định kỳ nhằm phát hiện sớm tổn thương răng để điều trị kịp thời.

Đánh răng qua loa hoặc không đúng cách gây tích tụ cao răng

Đánh răng là bước cơ bản nhất trong chăm sóc răng miệng, nhưng nếu thực hiện qua loa hoặc sai kỹ thuật, hiệu quả làm sạch sẽ bị giảm đi đáng kể. Nhiều người có thói quen chỉ chải răng trong vòng vài giây hoặc không chải đủ các bề mặt răng, khiến mảng bám tích tụ lại theo thời gian, hình thành cao răng.

Khi mảng bám không được loại bỏ hoàn toàn mỗi ngày, chúng sẽ bám chặt vào bề mặt răng và bắt đầu quá trình khoáng hóa, hình thành cao răng. Khu vực sát viền nướu, các kẽ răng là nơi dễ bị bỏ sót nhất, trong khi đây lại là vị trí cao răng thường phát triển mạnh mẽ.

Cạnh đó, việc sử dụng bàn chải quá cứng, chải răng theo chiều ngang hoặc với lực quá mạnh có thể làm tổn thương nướu mà không thực sự làm sạch hiệu quả. Để ngăn ngừa cao răng, cần duy trì thói quen chải răng đúng cách ít nhất 2 lần mỗi ngày, mỗi lần tối thiểu 2 phút.

Không dùng chỉ nha khoa hoặc tăm nước

Chỉ chải răng thôi là chưa đủ để làm sạch hoàn toàn các mảng bám nằm sâu trong kẽ răng. Đây là nơi vi khuẩn dễ tích tụ, lâu ngày sẽ dẫn đến hình thành cao răng cũng như viêm nướu. Nếu không dùng chỉ nha khoa hay tăm nước, những mảng bám này sẽ tiếp tục tích tụ và khoáng hóa.

Thói quen làm sạch kẽ răng không kỹ khiến cho nguy cơ hình thành cao răng ở những vị trí khó thấy ngày càng cao. Nhiều người chỉ nhận ra khi răng bắt đầu ố vàng ở chân răng hoặc nướu có dấu hiệu viêm đỏ, lúc đó cao răng đã phát triển mạnh, cần được lấy sạch bằng kỹ thuật chuyên sâu.

Chỉ nha khoa hoặc máy tăm nước là những công cụ hỗ trợ rất hiệu quả, giúp làm sạch tối đa mảng bám mà bàn chải không thể đi tới. Thực hiện đều đặn mỗi ngày sẽ góp phần ngăn ngừa cao răng ngay từ giai đoạn đầu.

Ăn nhiều đồ ngọt, tinh bột, thực phẩm dính

Các loại bánh kẹo, nước ngọt, cơm, mì, khoai… khi không được làm sạch kỹ sau khi ăn sẽ bám lại trên bề mặt và kẽ răng, tạo điều kiện cho quá trình hình thành cao răng diễn ra nhanh chóng hơn. Đặc biệt, các loại thực phẩm dẻo, dính như kẹo dẻo, bánh nếp, trái cây sấy khô càng dễ lưu lại trên răng lâu hơn.

Ăn vặt thường xuyên trong ngày mà không đánh răng sau đó cũng góp phần làm tăng nguy cơ tích tụ mảng bám. Để giảm thiểu rủi ro, bạn nên hạn chế tiêu thụ đường, súc miệng hoặc đánh răng sau khi ăn.

Hút thuốc lá và uống nhiều cà phê, trà đặc

Thuốc lá, cà phê, trà đặc đều chứa các chất có thể làm thay đổi màu răng, đẩy nhanh quá trình hình thành cao răng. Nicotine trong thuốc lá, tannin trong trà khi bám vào răng sẽ khiến răng xỉn màu, đồng thời tạo điều kiện để mảng bám trở nên cứng chắc hơn.

Người hút thuốc thường xuyên có xu hướng tích tụ cao răng nhiều hơn người không hút. Không những thế, khói thuốc còn làm khô miệng, giảm lượng nước bọt – yếu tố tự nhiên giúp làm sạch răng, dẫn đến tình trạng vi khuẩn phát triển mạnh hơn.

Cà phê, trà đặc cũng có tính axit nhẹ, làm thay đổi độ pH trong khoang miệng, gây hại cho men răng nếu tiêu thụ với tần suất cao. Uống nước sau khi dùng các loại đồ uống này hoặc đánh răng ngay sau đó sẽ giúp giảm nguy cơ tích tụ mảng bám, cao răng.

Một trong những thói quen dễ bị xem nhẹ nhưng lại góp phần lớn vào sự hình thành cao răng là không đi khám răng định kỳ

Lơ là việc thăm khám nha khoa định kỳ

Một trong những thói quen dễ bị xem nhẹ nhưng lại góp phần lớn vào sự hình thành cao răng là không đi khám răng định kỳ. Nhiều người chỉ đến nha sĩ khi răng có vấn đề rõ ràng như đau, ê buốt hay sưng viêm nướu, trong khi cao răng thường phát triển âm thầm, khó nhận biết bằng mắt thường.

Khám nha khoa định kỳ giúp phát hiện sớm mảng bám đang bắt đầu vôi hóa, từ đó có thể làm sạch trước khi cao răng hình thành rõ rệt. Ngoài ra, nha sĩ còn đánh giá tổng thể sức khỏe răng miệng và đưa ra hướng dẫn chăm sóc phù hợp để ngăn ngừa nguy cơ tái phát.

Lấy cao răng định kỳ cũng là một phần không thể thiếu nhằm duy trì sức khỏe răng miệng lâu dài. Thực hiện thăm khám, làm sạch chuyên sâu mỗi 6 tháng là cách chủ động nhất để kiểm soát mảng bám, bảo vệ răng nướu khỏi các tổn thương tiềm ẩn.

Duyên Hồ – Tuyền Hồ/Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam