Phát hiện sớm ung thư đại trực tràng: Chìa khóa tăng cơ hội điều trị thành công

(HNTTO) – Ung thư đại trực tràng đang ngày càng trở nên phổ biến, không chỉ gia tăng về số ca mắc mà còn có xu hướng trẻ hóa.

Theo GLOBOCAN 2022, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng 16.835 ca mắc mới và hơn 8.400 trường hợp tử vong do căn bệnh này. Đáng lo ngại, có tới 20 – 30% bệnh nhân chỉ được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn di căn, làm giảm đáng kể khả năng sống sót.

Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, tỷ lệ chữa khỏi có thể đạt trên 90%.

Ảnh minh họa.

PGS-TS. Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh, tầm soát định kỳ là biện pháp hiệu quả nhất để phát hiện ung thư đại trực tràng khi bệnh còn ở giai đoạn sớm, giúp can thiệp kịp thời và giảm thiểu nguy cơ biến chứng.

Theo bà, ung thư đại trực tràng hình thành từ polyp tuyến- một tổn thương lành tính có thể biến đổi thành ung thư trong vòng 10 – 15 năm. Việc phát hiện và cắt bỏ sớm polyp thông qua nội soi giúp giảm tới 90% nguy cơ phát triển thành ung thư.

Điều đáng báo động là ung thư đại trực tràng đang trẻ hóa. Ngày càng nhiều bệnh nhân dưới 40 tuổi được chẩn đoán mắc bệnh, phần lớn liên quan đến lối sống hiện đại: ăn nhiều thịt đỏ, ít chất xơ, hút thuốc, uống rượu, ít vận động…

Hiện nay, có nhiều phương pháp sàng lọc ung thư đại trực tràng hiệu quả. Trong đó, xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân (FIT/FOBT) là kỹ thuật đơn giản, không xâm lấn và có thể thực hiện tại nhà. Đây là phương pháp phát hiện máu vi thể, một trong những dấu hiệu đầu tiên của polyp hoặc ung thư.

Nếu kết quả dương tính, bệnh nhân sẽ được chỉ định nội soi đại tràng. Nội soi được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán và điều trị sớm ung thư đại trực tràng. Bằng kỹ thuật gây mê hiện đại, quy trình nội soi hiện nay diễn ra nhẹ nhàng, nhanh chóng và không gây đau đớn. Ngoài ra, chụp cắt lớp vi tính (CT) đại tràng cũng là lựa chọn cho những trường hợp không thể nội soi, giúp tạo hình ảnh 3D để phát hiện khối u, tuy nhiên không thể sinh thiết hay điều trị trực tiếp.

Một số phương pháp sàng lọc hiện đại khác cũng đang được ứng dụng như xét nghiệm đánh giá methyl hóa DNA trong phân phát hiện các gene bất thường bị methyl hóa như SDC2, NDRG4 hay BMP3.

Đây là phương pháp không xâm lấn, độ nhạy cao, phù hợp với những người không thể nội soi. Bên cạnh đó, xét nghiệm methyl hóa gen SEPTIN9 trong máu là phương pháp tiện lợi, đơn giản, phát hiện ung thư thông qua dấu hiệu gene bị biến đổi.

Ngoài ra, các chất chỉ điểm khối u như CEA, CA 19-9 thường được sử dụng để theo dõi sau điều trị và phát hiện tái phát sớm, tuy không được khuyến nghị là phương pháp sàng lọc ban đầu do độ đặc hiệu chưa cao.

Theo khuyến nghị, người từ 45 tuổi trở lên dù không có triệu chứng cũng nên thực hiện xét nghiệm máu ẩn trong phân mỗi năm và nội soi đại tràng mỗi 10 năm một lần nếu kết quả bình thường.

Người có tiền sử gia đình mắc ung thư đại trực tràng nên bắt đầu sàng lọc sớm hơn 10 năm so với tuổi chẩn đoán của người thân. Những người có polyp hoặc bệnh viêm ruột mạn tính cần tầm soát định kỳ 1 – 3 năm/lần. Nhiều người thường đợi đến khi có triệu chứng rõ rệt như đi ngoài ra máu, sụt cân, đau bụng mới đi khám, trong khi đó có thể đã là giai đoạn muộn.

Về điều trị, ngoài phẫu thuật và hóa trị, y học hiện đại đang mở ra hy vọng mới nhờ liệu pháp điều trị nhắm trúng đích và điều trị miễn dịch.

Các thuốc kháng thể đơn dòng như Bevacizumab hay Cetuximab giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư bằng cách tác động vào các thụ thể đặc hiệu như VEGF và EGFR, từ đó cải thiện đáng kể thời gian sống còn của người bệnh giai đoạn di căn. Song song, liệu pháp miễn dịch cũng mang đến đột phá cho nhóm bệnh nhân có đặc điểm di truyền đặc biệt như mất biểu hiện protein MMR hoặc tình trạng bất ổn vi vệ tinh cao (MSI-H). Đây là những dấu hiệu giúp chỉ định điều trị miễn dịch phù hợp, mang lại hiệu quả tích cực.

PGS-TS. Phạm Cẩm Phương kết luận, ung thư đại trực tràng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Đừng để tâm lý chủ quan hay sợ hãi nội soi khiến bạn đánh mất cơ hội sống. Hãy chủ động sàng lọc định kỳ và xây dựng lối sống lành mạnh.

Bà cũng đưa ra khuyến nghị cụ thể: duy trì chế độ ăn nhiều rau xanh, chất xơ, hạn chế thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn; tập thể dục đều đặn; tránh thuốc lá và rượu bia; và đặc biệt là tuân thủ lịch tầm soát phù hợp theo từng nhóm nguy cơ.

Ung thư đại trực tràng không còn là “án tử” nếu chúng ta hành động kịp thời. Tầm soát định kỳ chính là chìa khóa bảo vệ sức khỏe và mạng sống, đừng chờ đợi triệu chứng mới bắt đầu quan tâm.

D.Ngân

https://baodautu.vn/phat-hien-som-ung-thu-dai-truc-trang-chia-khoa-tang-co-hoi-dieu-tri-thanh-cong-d302935.html