Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn: Sổ đỏ, con dâu từng góp tiền sửa nhà có được chia thừa kế không – Những đối tượng nào phải có chứng chỉ hành nghề đấu thầu?

(HNTTO) – Thông thường các doanh nghiệp khi xảy ra vụ việc mới thuê dịch vụ pháp lý, do vậy thiệt hại trong kinh doanh là vô cùng lớn. Nhiều trường hợp do thiếu hiểu biết pháp luật dẫn tới phá sản. Xác định được điều này, Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) phối hợp với Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) và Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (TC DN&TTVN) giao Trung tâm tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn(TTTVPLMS) thường xuyên tổ chức tham vấn pháp lý với mục đích giúp các doanh nghiệp phòng ngừa các rủi ro từ xa chứ không phải chi khi xảy ra vụ việc mới tìm hướng giải quyết.

Vào sáng ngày 04/06/2025, tại số 414, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Bình Thuận, quận 7, Tp.HCM, Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) đã tổ chức buổi tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho các doanh nghiệp đồng hành, các doanh nghiệp thành viên không chỉ tham gia góp ý xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật mà còn tích cực hỗ trợ pháp lý cho các doanh nghiệp…

Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) không chỉ tạo sự kết nối giữa các doanh nghiệp mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thông tin cho Doanh nghiệp về pháp luật, chính sách, quy định của Đảng, Nhà nước và cơ quan quản lý liên quan đến hoạt động đầu tư, sản xuất kinh doanh để doanh nghiệp nghiên cứu, ứng dụng…

Qua đó, Trung tâm đặc biệt tập trung cung cấp dịch vụ về thành lập, tái cấu trúc Doanh nghiệp; Liên kết, phối hợp với các cơ sở có chức năng để tổ chức đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng theo nhu cầu của Doanh nghiệp. Đây là hoạt động thiết thực của Viện IMRIC; Viện IRLIE và TC DN&TTVN để góp phần nâng cao kiến thức pháp luật và chấp hành pháp luật của người dân, doanh nghiệp. Các luật gia, luật sư, các tư vấn viên pháp luật tham gia vào các quan hệ này để hỗ trợ pháp lý như tạo thêm sức mạnh, sự hiểu biết để việc giải quyết các vướng mắc đó được thực hiện hiệu quả, thực tế…

Ngay sau buổi tham vấn pháp lý, Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) xin trích dẫn hai tình huống đã tham vấn pháp luật như sau:

Tình huống thứ nhất: Sổ đỏ hộ gia đình, con dâu từng góp tiền sửa nhà có được chia thừa kế không?

Doanh nghiệp truyền thông thuộc Câu lạc bộ Báo chí và Pháp luật (Viện IRLIE) nêu câu hỏi: Bachồng tôi mất đột ngột, không để lại di chúc. Hiện, gia đình đang thảo luận phân chia mảnh đất, tôi sống ở đây gần 20 năm, cùng chăm lo, gìn giữ mảnh đất này, vì là con dâu mình có được chia phần nào trong mảnh đất đứng tên hộ gia đình không?

Có thể thấy, quyền lợi của người con dâu trong sổ đỏ hộ gia đình, luật sư cho biết, quy định pháp luật hiện hành cho phép họ có thể được chia thừa kế trong một số trường hợp nhất định. Quyền sử dụng đất thuộc hộ gia đình là vấn đề rất phức tạp trong luật đất đai trước đây, do đó Luật đất đai 2024 đã có quy định cụ thể để giải quyết.

Căn cứ vào Luật đất đai năm 2013 trở về trước, chủ thể sử dụng đất có thể là cá nhân, hộ gia đình, tổ chức sử dụng đất. Theo đó hộ gia đình là ai thì pháp luật chưa có khái niệm cụ thể.

Nhiều địa phương cấp GCNQSDĐ theo một mẫu chung là hộ gia đình mà không xác minh làm rõ trong hộ gia đình đó gồm những ai, có phải là những thành viên có tên trong sổ hộ khẩu hay không. Dẫn đến thời gian qua rất nhiều vụ việc tranh chấp liên quan đến GCNQSDĐ cấp cho hộ gia đình

Tuy nhiên, căn cứ theo khoản 25 Điều 3 Luật Đất đai năm 2024, hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành.

Đối với quyền lợi của người con dâu trong sổ đỏ hộ gia đình, quy định pháp luật hiện hành cho phép con dâu có thể được chia thừa kế trong một số trường hợp nhất định. Điển hình, quy định của pháp luật, các thành viên có tên trong hộ khẩu tại thời điểm được cấp sổ đỏ hộ gia đình sẽ có quyền sử dụng đất. Do vậy, nếu con dâu đã nhập khẩu và có tên trong hộ khẩu tại thời điểm cấp sổ đỏ, thì sẽ được xem là một trong những đồng sở hữu của bất động sản đó.

Từ đó, cho thấy con dâu có quyền lợi tương đương với các thành viên khác trong hộ gia đình. Nếu hộ gia đình quyết định phân chia quyền sử dụng đất, con dâu có quyền được chia phần của mình. Thế nhưng chiều ngược lại, trường hợp người con dâu chưa nhập khẩu hoặc chưa có tên trong hộ khẩu tại thời điểm cấp sổ đỏ, không có quyền sử dụng đối với thửa đất đó, trừ trường hợp bố mẹ chồng lập di chúc để lại quyền sử dụng đất cho con dâu hoặc sau này được quyền thừa kế từ chồng/ con (của người con dâu đó).

Vì vậy, con dâu vẫn có thể được hưởng quyền sử dụng đất hoặc thừa kế từ sổ đỏ hộ gia đình, tùy thuộc vào tình huống cụ thể và điều kiện pháp lý.

Tình huống thứ hai: Những đối tượng nào phải có chứng chỉ hành nghề đấu thầu?

Doanh nghiệp thuộc Câu lạc bộ Doanh nghiệp IMRIC – IRLIE nêu câu hỏi: Chứng chỉ hành nghề đấu thầu, hay là chứng chỉ chuyên môn nghiệp vụ đấu thầu, là một trong những yêu cầu quan trọng mà người tham gia hoạt động đấu thầu cần phải có. Vậy đối tượng nào phải có chứng chỉ hành nghề đấu thầu?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 7 Thông tư 02/2024/TT-BKHĐT nêu rõ về việc cấp Chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu:

Chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu được cấp cho cá nhân: Cá nhân tham gia tổ chuyên gia, tổ thẩm định trong đấu thầu lựa chọn nhà thầu theo quy định tại Điều 19 Luật Đấu thầu và quy định tại Điều 19 Nghị định số 24/2024/NĐ-CP ngày 27 tháng 02 năm 2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu; Cá nhân tham gia tổ chuyên gia, tổ thẩm định trong đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với dự án đầu tư kinh doanh theo quy định tại khoản 3 Điều 1 Nghị định số 23/2024/NĐ-CP ngày 27 tháng 02 năm 2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án thuộc trường hợp phải tổ chức đấu thầu theo quy định của pháp luật quản lý ngành, lĩnh vực; Cá nhân tham gia tổ chuyên gia trong đầu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư quy định tại Điều 33 Nghị định số 35/2021/NĐ-CP ngày 29 tháng 3 năm 2021 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Căn cứ theo quy định tại Điều 19 Nghị định 24/2024/NĐ-CP thì các đối tượng bắt buộc phải có chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu, cụ thể: Cá nhân tham gia tổ chuyên gia, tổ thẩm định trong đấu thầu lựa chọn nhà thầu theo quy định tại Điều 19 Luật Đấu thầu 2023 và quy định tại Điều 19 Nghị định 24/2024/NĐ-CP; Cá nhân tham gia tổ chuyên gia, tổ thẩm định trong đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với dự án đầu tư kinh doanh theo quy định tại khoản 3 Điều 1 Nghị định 23/2024/NĐ-CP;Cá nhân tham gia tổ chuyên gia trong đầu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư quy định tại Điều 33 Nghị định 35/2021/NĐ-CP

Trừ trường hợp: Cá nhân thực hiện thẩm định kế hoạch tổng thể lựa chọn nhà thầu, kế hoạch lựa chọn nhà thầu theo nhiệm vụ được giao (không bao gồm tư vấn đấu thầu) không bắt buộc có chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu; Trường hợp cần ý kiến của chuyên gia chuyên ngành thì các chuyên gia này không bắt buộc có chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu.

Do đó, sẽ có 2 đối tượng bắt buộc phải có chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu là thành viên tham gia tổ chuyên gia và tổ thẩm định.

Tuy nhiên, theo Luật Đấu thầu cũ (Luật Đấu thầu 2013) và các văn bản hướng dẫn bộ luật này thì khái niệm chứng chỉ hành nghề đấu thầu và chứng chỉ đấu thầu cơ bản rất tường minh và có sự phân biệt rõ. Nhưng khi Luật Đấu thầu 2023 ra đời thì các văn bản hướng dẫn chỉ còn lại khái niệm chứng chỉ chuyên môn nghiệp vụ đấu thầu. Khi đó quy định các thành viên thuộc tổ chuyên gia, tổ thẩm định (thực hiện các công việc liên quan của cả quá trình đấu thầu) phải có chứng chỉ chuyên môn về đấu thầu, trừ 2 trường hợp sau: Cá nhân thực hiện thẩm định kế hoạch tổng thể lựa chọn nhà thầu, kế hoạch lựa chọn nhà thầu theo nhiệm vụ được giao (không bao gồm tư vấn đấu thầu) không bắt buộc có chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu; Trường hợp cần ý kiến của chuyên gia chuyên ngành thì các chuyên gia này không bắt buộc có chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu

Vì lẻ đó, theo quy định hiện nay các cá nhân tham gia các công việc trong quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư yêu cầu phải có chứng chỉ chuyên môn về đấu thầu. Quy định này cũng đang gây không ít khó khăn cho các đơn vị nhỏ, thực hiện mua sắm thường xuyên cho hoạt động đơn vị khi mà đa số cán bộ thực hiện công tác đấu thầu mang tính chất kiêm nhiệm.

Trước đây, các thành viên này chỉ cần tham gia khóa học/bồi dưỡng về đấu thầu và được cấp chứng nhận là có thể tham gia các công việc đấu thầu. Tuy nhiên, để đảm bảo lộ trình thì theo quy định tại khoản 1, 2 và 3 Điều 37 Thông tư số 02/2024/TT-BKHĐT quy định chứng chỉ tham gia khóa học về đấu thầu, chứng chỉ đào tạo về đấu thầu được cấp theo quy định của Luật Đấu thầu số 61/2005/QH11, Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 đến trước ngày 01/01/2024 có giá trị như chứng chỉ nghiệp vụ chuyên môn về đấu thầu quy định tại Thông tư này và tiếp tục có hiệu lực đến hết ngày 31/12/2025.

TVVPL Đặng Ngọc Thạnh – Chủ nhiệm Câu lạc bộ Báo chí – Pháp luật (Viện IRLIE)