Nông nghiệp hữu cơ bền vững – Hướng đi thiết thực cho ngành cà phê Tây Nguyên

(HNTTO) – Có thể khẳng định, với thương hiệu và chỉ dẫn địa lý “Cà phê Tây Nguyên” nói chung, “Cà phê Đắk Lắk” nói riêng nổi tiếng, đã có mặt ở hơn 70 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đây là những nền tảng để hương vị cà phê Việt Nam và cà-phê Tây Nguyên nói riêng tiếp tục lan tỏa đến những thị trường tiềm năng mới.

ThS. Hồ Quốc Huy người luôn tâm huyết để đưa hương vị cà phê Tây Nguyên lan toả đến cộng đồng quốc tế

Theo đó, trong hành trình làm nông nghiệp xanh, nhiều người hướng đến canh tác thuần hữu cơ – một mô hình đáng trân trọng. Tuy nhiên, qua thực tiễn sản xuất tại Tây Nguyên, hướng đi khả thi và bền vững hơn lại nằm ở việc giữ nền hữu cơ ổn định, kết hợp hài hòa giữa hữu cơ và dinh dưỡng khoáng học. Đây cũng là con đường mà BM GROUP lựa chọn để tạo ra những hạt cà phê vừa chất lượng, vừa thân thiện với môi trường.

Từ phong trào “thuần hữu cơ” đến bài học thực tiễn

Trong suốt những năm gần đây, xu hướng sản xuất “thuần hữu cơ” – nói không hoàn toàn với phân bón NPK và thuốc bảo vệ thực vật – đang được nhiều nông hộ quan tâm và thử nghiệm. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy nhận thức về bảo vệ môi trường và sức khỏe người tiêu dùng ngày càng đượcnâng cao.

Tuy nhiên, qua trải nghiệm thực tế của nhiều nông dân và doanh nghiệp, việc duy trì mô hình thuần hữu cơ trên đất đỏ bazan Tây Nguyên không hề dễ dàng. Cây cà phê đòi hỏi lượng dinh dưỡng cao trong những giai đoạn nhất định, đặc biệt là thời kỳ ra hoa, kết trái. Khi thiếu hụt dinh dưỡng kéo dài, cây dễ suy yếu, năng suất và chất lượng hạt không ổn định.

Chia sẻ với chúng tôi, Thạc sĩ Hồ Quốc Huy, Trưởng phòng đại diện Tây Nguyên – Hiệp hội Nghiên cứu, Tư vấn về Chính sách, pháp luật cho hoạt động đầu tư tại Việt Nam (AVRCIPL); Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC): “Làm thuần hữu cơ là một hướng đi đáng quý, nhưng không phải vùng đất nào, điều kiện khí hậu nào cũng phù hợp. Tại Tây Nguyên, nếu biết kết hợp giữa hữu cơ và dinh dưỡng khoáng ở mức hợp lý, cây vẫn khỏe mạnh, đất vẫn bền vững và người nông dân có thể duy trì được hiệu quả kinh tế.”

Vườn cà phê BM GROUP luôn thực hiện hữu cơ phối hợp dinh dưỡng khoáng

BM GROUP và hành trình giữ nền hữu cơ bền vững

Trải qua quá trình tham khảo, tìm hiểu, để ngành cà-phê vượt qua những khó khăn, thách thức đó, tiếp tục phát triển và khẳng định là một trong ngành chủ lực, mang lại đời sống ấm no, hạnh phúc cho hàng triệu người dân, thì cùng với việc nâng cao chất lượng sản phẩm, cần đẩy mạnh xây dựng thương hiệu, xây dựng chiến lược quảng bá, marketing, định vị thương hiệu phù hợp với năng lực của mình trong việc làm thuần hữu cơ…

BM GROUP luôn chú trọng xúc tiến thương mại, hình thành được các mối liên kết chặt chẽ, bền vững giữa doanh nghiệp, hợp tác xã và người trồng cà-phê; phát triển thương mại điện tử, đa dạng kênh tiêu thụ, nâng cao hiệu quả kết nối giữa người sản xuất với thị trường tiêu dùng. Đẩy mạnh phát triển cà-phê chất lượng cao, cà-phê đặc sản với hương vị đặc biệt nhờ thực hiện thuần hữ cơ, đặc thù được chứng nhận theo tiêu chuẩn quốc tế đáp ứng nhu cầu, thị hiếu tiêu dùng ngày càng cao…

Điển hình, tại BM Farm (Cư M’gar, Đắk Lắk) – vùng trồng cà phê của BM GROUP, hướng đi “giữ nền hữu cơ bền vững” được xem là trọng tâm. Doanh nghiệp chú trọng bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên của đất, phát triển thảm thực vật đa dạng, không sử dụng thuốc diệt cỏ hay hóa chất gây hại. Hằng tháng, cỏ được phát thủ công để vừa giữ ẩm, vừa hoàn trả sinh khối cho đất.

Phân hữu cơ ủ từ vỏ cà phê, phân chuồng hoai và các phế phụ phẩm nông nghiệp được sử dụng thường xuyên. Trong những giai đoạn cây cần phát triển mạnh, BM GROUP kết hợp một lượng nhỏ NPK và vi lượng khoáng học, giúp cây đủ sức sinh trưởng và nuôi trái khỏe mạnh.

Nhấn mạnh về điều này, ThS. Hồ Quốc Huy cho biết: “Điều quan trọng là phải hiểu đất cần gì, cây cần gì, và cân đối hợp lý. Nếu chỉ dựa vào hữu cơ thì đôi khi cây thiếu dinh dưỡng; nhưng nếu lạm dụng vô cơ thì đất mất sức. Sự hài hòa mới là yếu tố quyết định”.

Cần nhìn nhận hữu cơ theo hướng thực tế và khoa học

Thực tế, không có mô hình nào là “chuẩn tuyệt đối”. Mỗi phương pháp canh tác đều có ưu và nhược điểm, tùy vào đặc điểm khí hậu, thổ nhưỡng và khả năng đầu tư của người nông dân. Quan trọng hơn hết là tinh thần hướng đến nông nghiệp sạch, an toàn và bền vững, chứ không nên ràng buộc bằng khái niệm “thuần” hay “không thuần”. “Nông nghiệp hữu cơ bền vững không chỉ là câu chuyện của phân bón hay thuốc bảo vệ thực vật, mà là câu chuyện của sự trung thực, của cách chúng ta đối xử với đất và cây,” – ThS. Hồ Quốc Huy nhận định.

Đắk Lắk nói chung và Buôn Ma Thuột nói riêng từ lâu đã nổi danh với những vùng cà-phê bạt ngàn và được mệnh danh là “Thủ phủ cà-phê của Việt Nam”. Với vị trí trung tâm của vùng, Buôn Ma Thuột có nhiều tiềm năng, lợi thế từ điều kiện tự nhiên đến truyền thống lịch sử, văn hóa hào hùng để phát triển kinh tế-xã hội. Trong thời gian qua, tỉnh Đắk Lắk đã có sự đoàn kết, quyết tâm, nỗ lực, phấn đấu và đạt được nhiều kết quả hết sức quan trọng, từng bước chuyển mình, phấn đấu vươn lên trở thành địa phương phát triển, có nhiều sản phẩm đặc sản, đặc biệt về sản phẩm cà-phê đã trở thành một trong những thương hiệu nổi tiếng trong khu vực và trên thế giới.

Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu cà phê ngày càng yêu cầu cao về truy xuất nguồn gốc và tiêu chuẩn môi trường, việc duy trì nền hữu cơ bền vững chính là giải pháp cân bằng giữa khoa học – hiệu quả – sinh thái.

Hướng tới tương lai xanh cho cà phê Tây Nguyên

Ngành cà phê Tây Nguyên đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Những mô hình canh tác như của BM GROUP cho thấy: nếu làm nông nghiệp bằng tư duy khoa học và tấm lòng trung thực, nông dân hoàn toàn có thể vừa làm ra sản phẩm chất lượng cao, vừa giữ được màu mỡ và sức sống của đất. “Giữ nền hữu cơ bền vững chính là cách làm nông tử tế nhất,” – ThS. Hồ Quốc Huy nhận định. “Chúng ta không cực đoan phủ nhận bất kỳ phương pháp nào, mà chọn điều phù hợp nhất với đất đai và con người Tây Nguyên.”

Từ đó, để tiếp tục nâng cao chất lượng, giá trị và phát triển ngành hàng cà-phê bền vững, cũng cần đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, vận động người dân áp dụng canh tác bền vững theo tiêu chuẩn quốc tế; đẩy mạnh tái canh, cải tạo cà-phê và đưa các bộ giống có năng suất, chất lượng cao, thích ứng với biến đổi khí hậu vào sản xuất; ứng dụng tiến bộ khoa học-kỹ thuật trong trồng, chăm sóc, thu hái, sơ chế, chế biến, bảo quản theo chuỗi liên kết cà-phê bền vững, an toàn, gắn với bảo vệ môi trường, góp phần thúc đẩy vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2030, định hướng đến năm 2035 làm nền tảng phát triển ngành cho những năm tiếp theo để ngành cà phê vươn tầm quốc tế…

Vĩnh Chung