Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn: Hành vi rẽ phải khi đèn đỏ có thể bị phạt tới 22 triệu đồng – Vi phạm giao thông bị xử phạt tại chỗ không lập biên bản?

(HNTTO) – Trong quá trình hoạt động, ngoài công tác chuyên môn, Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật và Kinh tế hội nhập (IRLIE) phối hợp Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) luôn xác định công tác phổ biến, giáo dục pháp luật là một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần tập thực hiện, nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong công tác phổ biến, giáo dục phát luật, phát huy vai trò, hiệu quả quản lý nhà nước, quản lý xã hội bằng pháp luật. Qua đó, công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) ngày càng đi vào chiều sâu, trọng tâm, thống nhất, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. 

Cụ thể, vào sáng ngày 21/08/2025, tại số 44/67, phường Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội – Viện IMRIC; Viện IRLIE giao Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) tổ chức buổi PBGDPL cho độc giả, các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE) và Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC) bằng hình thức trực tuyến và trực tiếp…

Với đội ngũ luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật là lực lượng nòng cốt đi đầu, đưa các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đến với mọi tầng lớp Nhân dân, nên đội ngũ này thường xuyên được rà soát, củng cố, kiện toàn và hoạt động phát huy hiệu quả. Theo đó, các luật gia, luật sư, các báo cáo viên pháp luật công tác ở nhiều ngành, lĩnh vực khác nhau, có trình độ từ cử nhân trở lên, nhiều người trong số đó là thạc sỹ, tiến sỹ, chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực pháp luật; báo cáo viên pháp luật thường xuyên được bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng phổ biến pháp luật, kỹ năng biên soạn tài liệu, kỹ năng nói chuyện trước công chúng…nhờ đó hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật được thực hiện bài bản, khoa học, hiệu quả hơn.

Đồng thời, việc xây dựng, nhân rộng các mô hình điểm, có hiệu quả về PBGDPL được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm nghiên cứu thực hiện, lựa chọn những cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả trong công tác PBGDPL để thực hiện nhân rộng thực hiện, tổ chức biên tập và đăng tải chương trình sách nói pháp luật trên các trang mạng xã hội, trang tin điện tử trực thuộc như: www.bestlife.net.vn; www.huongnghiepthitruong.vn; www.chinhsachphapluat.vn; www.thamvanphapluat.vn; www.tuvanphapluatvietnam.vn; www.doanhnghiepnongnghiep.vn; www.nghiencuupldautu.vn; www.phattrienspcongnghe.vn và trên hai đặc san, Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam (in), Tạp chí Văn hiến Việt Nam góp phần tuyên truyền đến với các cơ quan, tổ chức, cá nhân, trong đó có các Trường đặc biệt dành cho những người yếu thế;…

Đặc biệt, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật đã được các cơ quan, đơn vị, địa phương quan tâm, tập trung đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả, phát huy được vai trò, tầm quan trọng của công nghệ thông tin vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trong tình hình mới. Cạnh đó, góp phần triển khai nhanh chóng, chính xác, kịp thời các chủ trương, chính sách hỗ trợ của Đảng và pháp luật Nhà nước đến toàn thể Nhân dân và doanh nghiệp.

Tại đây, các luật gia, luật sư, tư vấn viên pháp luật của Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn (TTTVPLMS) đã phân tích 02 trường hợp cụ thể như sau:

Tình huống thứ nhất: Vì sao hành vi rẽ phải khi đèn đỏ có thể bị phạt tới 22 triệu đồng, khi nào có thể ngoại phạm? 

Mới đây, qua theo dõi báo chí đưa tin, Đội CSGT Bến Thành (Phòng CSGT Công an TP.HCM) đã xử lý thực tế 10 trường hợp là nhân viên một công ty du lịch điều khiển xe gắn máy hiệu Vespa lưu thông trên đường Lê Lợi. Khi đến giao lộ Lê Lợi – Nguyễn Huệ (phường Sài Gòn), dù tín hiệu đèn đã chuyển đỏ và không có bất kỳ hiệu lệnh, biển báo nào cho phép rẽ phải, cả đoàn xe vẫn tiếp tục rẽ vào đường Lê Thánh Tôn. Qua đó, CSGT đã lập biên bản vi phạm hành chính với 10 trường hợp này, đồng thời tạm giữ giấy phép lái xe hạng A1.

Thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật nêu câu hỏi quan tâm: Trường hợp nào sẽ không bị phạt?

Căn cứ khoản 4 Điều 11 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, tín hiệu đèn giao thông gồm ba màu: xanh, vàng, đỏ.

Đèn xanh: được phép đi, nhưng phải nhường đường cho người đi bộ hoặc xe lăn của người khuyết tật đang qua đường.

Đèn vàng: phải dừng lại trước vạch dừng; nếu đã đi tới hoặc qua vạch dừng thì được tiếp tục. Đèn vàng nhấp nháy cho phép đi nhưng phải quan sát, giảm tốc độ, nhường đường.

Đèn đỏ: cấm đi.

Như vậy, nguyên tắc chung là người tham gia giao thông phải dừng lại khi gặp đèn đỏ. Trường hợp tự ý rẽ phải khi không có chỉ dẫn bổ sung sẽ bị xử lý là “không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông”.

Mức xử phạt theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, cụ thể như sau:

Đối với người điều khiển ô tô: Vi phạm: phạt tiền từ 18 – 20 triệu đồng, trừ 4 điểm giấy phép lái xe; Vi phạm gây tai nạn: phạt từ 20 – 22 triệu đồng, trừ 10 điểm giấy phép lái xe.

Đối với người điều khiển xe máy: Vi phạm: phạt tiền từ 4 – 6 triệu đồng, trừ 4 điểm giấy phép lái xe; Vi phạm gây tai nạn: phạt từ 10 – 14 triệu đồng, trừ 10 điểm giấy phép lái xe.

Do đó, mức phạt cao nhất đối với hành vi rẽ phải khi đèn đỏ mà gây tai nạn có thể lên tới 22 triệu đồng đối với ô tô.

Các trường hợp được phép rẽ phải khi đèn đỏ: Theo quy định hiện hành, chỉ trong một số tình huống nhất định, người điều khiển phương tiện mới được rẽ phải khi gặp tín hiệu đèn đỏ

Cụ thể, có hiệu lệnh trực tiếp của người điều khiển giao thông; Có đèn tín hiệu hình mũi tên chuyển màu xanh cho phép rẽ phải; Có biển báo cho phép rẽ phải; Có hiệu lệnh của vạch kẻ đường hoặc các dấu hiệu khác trên mặt đường như vạch mắt võng ở làn phải, tiểu đảo phân luồng cho phép rẽ trước khi đến đèn tín hiệu.

Vì vậy, bên cạnh các trường hợp trên, việc tự ý rẽ phải khi đèn đỏ đều bị coi là vi phạm.

Tình huống thứ hai: Vi phạm giao thông bị xử phạt tại chỗ không lập biên bản: Khi nào đúng luật?

Thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật nêu câu hỏi: Theo quy định hiện hành, trong những trường hợp nào cơ quan chức năng được phép xử phạt vi phạm hành chính mà không cần lập biên bản? Khi nào bắt buộc phải lập biên bản? Nghe nói từ ngày 1/7 sẽ có thay đổi về quy định này – điều đó có đúng không?

Nếu người mặc sắc phục không dùng thiết bị kỹ thuật để phát hiện lỗi, mức phạt dưới 500.000 đồng và ra quyết định xử phạt tại chỗ thì từ ngày 1/7/2025, việc không lập biên bản là đúng luật.

Căn cứ theo Điều 56 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2025, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, cán bộ có thẩm quyền được xử phạt tại chỗ mà không cần lập biên bản trong các trường hợp sau: Hình thức xử phạt là cảnh cáo.

Trong đó, mức phạt tiền không quá 500.000 đồng đối với cá nhân hoặc 1.000.000 đồng đối với tổ chức. Tuy nhiên, quy định này không áp dụng nếu hành vi vi phạm được phát hiện qua thiết bị kỹ thuật như camera, máy quay, máy đo tốc độ…Trong những trường hợp đó, dù mức phạt thấp vẫn bắt buộc phải lập biên bản.

Mặt khác, khi xử phạt tại chỗ không lập biên bản, cán bộ phải ra quyết định xử phạt ngay lập tức, không được trì hoãn cũng không được yêu cầu người vi phạm “về trụ sở làm việc sau”.

Căn cứ theo Điều 57 của Luật, tất cả các trường hợp xử phạt không thuộc diện được miễn lập biên bản đều phải lập biên bản và hồ sơ xử lý, bao gồm: Biên bản vi phạm hành chính. Quyết định xử phạt. Các tài liệu, chứng cứ có liên quan như ảnh, clip, giấy tờ tùy thân…Hồ sơ này phải được lưu trữ theo đúng quy định pháp luật, nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ quyền lợi của người bị xử phạt.

Qua đó, nếu người mặc sắc phục không dùng thiết bị kỹ thuật để phát hiện lỗi, mức phạt dưới 500.000 đồng và ra quyết định xử phạt tại chỗ thì từ ngày 1/7/2025, việc không lập biên bản là đúng luật.

Thế nhưng, nếu mức phạt cao hơn, hoặc không có quyết định xử phạt rõ ràng, người dân hoàn toàn có quyền nghi ngờ và yêu cầu xác minh. Yêu cầu cán bộ xuất trình thẻ ngành: Cán bộ thật phải có thẻ ngành, biển hiệu hoặc thông tin rõ ràng về đơn vị công tác.

Cạnh đó, phải có quyết định xử phạt tại chỗ: Nếu không có giấy tờ, phiếu xử phạt hoặc văn bản hợp lệ, đó là dấu hiệu bất thường. Hỏi rõ về mức phạt, căn cứ pháp lý, thời hạn nộp phạt và quyền khiếu nại. Ngoài ra, nếu nghi ngờ, hãy ghi lại thông tin, biển số xe công vụ nếu có và liên hệ công an xã, phường sở tại hoặc gọi số đường dây nóng của công an địa phương để xác minh.

Trung tâm tư vấn pháp luật Minh Sơn khuyến nghị: Việc cho phép xử phạt không lập biên bản trong một số tình huống đơn giản từ ngày 1/7/2025 là nhằm giảm bớt thủ tục hành chính, tiết kiệm thời gian cho người dân. Tuy nhiên, chính sự đơn giản đó lại tiềm ẩn nguy cơ bị kẻ gian lợi dụng để giả danh, chiếm đoạt tiền.

Người dân cần hiểu rõ quyền lợi của mình, tỉnh táo trong mọi tình huống. Biết lúc nào có thể nộp phạt tại chỗ, lúc nào phải yêu cầu lập biên bản, xác minh thông tin – chính là cách bảo vệ bản thân một cách hợp pháp và văn minh.

Phó viện trưởng Viện IRLIE, ThS. Phạm Trắc Long – Giám đốc Trung tâm TTTVPLMS