Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm: Tài xế dừng xe ngủ trên cao tốc gây tai nạn, bị phạt tù – Ô tô, xe máy đi quá vạch dừng đèn đỏ, lùi lại thì có bị phạt?

(HNTTO) – Xác định vai trò quan trọng của công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm góp phần vào việc xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc ở cơ quan, doanh nghiệp, nhà trường, người dân…Trong những năm qua, Viện Nghiên cứu Thị trường – Truyền thông Quốc tế (IMRIC) phối hợp Viện Nghiên cứu Chính sách pháp luật&Kinh tế hội nhập (IRLIE); Tạp chí Doanh nghiệp và Trang trại Việt Nam luôn chú trọng, quan tâm giao Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) thường xuyên nâng cao hiệu quả, kịp thời, sáng tạo trong nội dung, linh hoạt trong biện pháp tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật ngày càng có sức lan tỏa rộng lớn,…tạo môi trường an toàn, thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, góp phần bảo đảm an ninh trật tự, phục vụ hiệu quả phát triển kinh tế – xã hội và sự bền vững của các doanh nghiệp trên cảnước…

Cụ thể, sáng ngày 22/06/2025, tại trụ sở số 414, đường Huỳnh Tấn Phát, phường Bình Thuận, qunaaj 7, Tp.HCM, Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) đã tổ chức hội nghị tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và triển khai một số nội dung về đầu tư, môi trường, xây dựng, lao động cho các doanh nghiệp thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật (Viện IRLIE); Câu lạc bộ Doanh nhân IMRIC – IRLIE (Viện IMRIC), cùng nhiều độc giả trên cả nước bằng hình thức trực tiếp, trực tuyến.

Tại buổi tuyên truyền, cán bộ, công nhân viên các doanh nghiệp và độc giả đã được truyền đạt những những quy định cơ bản của Luật giao thông đường bộ; Luật An ninh mạng và các quy định của pháp luật về quản lý, khai thác, sử dụng thông tin trên Internet, mạng xã hội; hướng dẫn khai thác hiệu quả thông tin trên Internet, mạng xã hội; nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, trách nhiệm của công dân, ý thức sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật; tự giác, tích cực thực hiện nghiêm chỉnh các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, các quy định về bảo vệ an ninh trật tự. Bồi dưỡng nhận thức, nâng cao cảnh giác cách mạng cho cán bộ, công nhân viên các doanh nghiệp trước những âm mưu, hoạt động của các thế lực thù địch; phương thức, thủ đoạn hoạt động, hậu quả, tác hại của tội phạm, tệ nạn xã hội…

Từ việc tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với nội dung phong phú, hình thức sáng tạo đã truyền tải thông điệp pháp luật kịp thời, nhanh chóng đến doanh nghiệp, người dân. Qua đó, đã tạo sự chuyển biến về nhận thức, tư tưởng và sự đồng thuận trong việc chấp hành chủ trương đường lối của đảng, chính sách pháp luật của nhà nước, góp phần tạo môi trường an toàn, thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh…

Tại buổi tuyên truyền, các luật gia, luật sư, các tư vấn viên pháp luật của Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm (TTLCC) đã phân tích, dẫn chứng cụ thể như sau: 

Tình huống thứ nhất: Tài xế dừng xe ngủ trên cao tốc gây tai nạn, ngoài bị phạt hành chính, trừ điểm giấy phép lái xe, tài xế còn đối diện án phạt tù

Qua theo dõi báo chí, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Nam vừa tạm giữ hình sự Lê Xuân Hưng (SN 1981, trú tại Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc) – tài xế container liên quan vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra trên cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi làm 2 người tử vong. Tại cơ quan công an, tài xế Lê Xuân Hưng khai nhận do buồn ngủ nên đã cho xe dừng đỗ trên cao tốc, trong đó một nửa xe nằm ở làn khẩn cấp, một nửa ở làn giữa. Khi dừng xe, Hưng chỉ bật đèn tín hiệu phía sau rơ-moóc, không đặt thiết bị cảnh báo theo quy định. Kiểm tra ban đầu xác định Hưng không có nồng độ cồn, âm tính với ma túy và có giấy phép lái xe hạng FC còn hiệu lực.

Theo Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia về đường bộ cao tốc, “làn dừng xe khẩn cấp được hiểu là làn được thiết kế để làm nơi dừng đỗ tạm thời của các phương tiện gặp sự cố, để các phương tiện cứu hộ, cứu nạn hoạt động; các phương tiện khác không được chạy xe và không tự ý dừng xe ở làn dừng xe khẩn cấp, trừ xe ưu tiên”.

Tài xế Hưng khai với cơ quan thẩm quyền rằng do buồn ngủ nên đỗ xe ở làn dừng xe khẩn cấp và đang ngủ thì xe khách đâm vào sau xe container. Vì vậy, tài xế Hưng đỗ xe ở làn dừng xe khẩn cấp không phải là trường hợp gặp sự cố kỹ thuật hoặc bất khả kháng khác buộc phải dừng xe, đỗ xe mà dừng xe để ngủ là thuộc trường hợp không được phép dừng, đỗ xe ở làn dừng xe khẩn cấp trên cao tốc.

Trường hợp tài xế Hưng dừng xe trên cao tốc trong vụ việc này sẽ bị xử phạt hành chính với hành vi “dừng xe, đỗ xe ở làn dừng xe khẩn cấp trên cao tốc không đúng quy định gây tai nạn giao thông” theo quy định tại điểm a, khoản 10, Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP ngày 26-12-2024 quy định xử phạt vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ.

Bên cạnh việc bị áp dụng hình thức xử phạt trên, tài xế này còn bị trừ điểm giấy phép lái xe 10 điểm theo điểm d khoản 13 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP.

Đặc biệt, vụ tai nạn giao thông này gây ra 2 người tử vong và nhiều người bị thương thuộc vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng, trường hợp cơ quan CSĐT có thẩm quyền xác minh, làm rõ hành vi “vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” của tài xế xe container, tài xế Hưng có khả năng sẽ đối diện với pháp luật hình sự.

Có thể hiểu, căn cứ theo quy định tại Điều 260 Bộ Luật hình sự 2015 (sửa đổi năm 2017), cơ quan điều tra có khả năng sẽ khởi tố vụ án và cũng có khả năng khởi tố bị can đối với tài xế Hưng để xác minh, điều tra, làm rõ các hành vi vi phạm. Trong trường hợp khởi tố vụ án tai nạn giao thông này, cơ quan điều tra sẽ xem xét kỹ đến nguyên nhân gây tai nạn, tính chất, mức độ hành vi vi phạm của tài xế Hưng.

Căn cứ theo Điều 25 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024, khi tham gia giao thông trên đường cao tốc chỉ được dừng xe, đỗ xe ở nơi quy định. Tuy nhiên, trường hợp gặp sự cố kỹ thuật hoặc bất khả kháng khác buộc phải dừng xe, đỗ xe thì được dừng xe, đỗ xe ở làn dừng khẩn cấp cùng chiều xe chạy và phải có báo hiệu bằng đèn khẩn cấp; trường hợp xe không thể di chuyển được vào làn dừng khẩn cấp, phải có báo hiệu bằng đèn khẩn cấp và đặt biển hoặc đèn cảnh báo về phía sau xe khoảng cách tối thiểu 150 m, nhanh chóng báo cho cơ quan CSGGT thực hiện nhiệm vụ bảo đảm trật tự, an toàn giao thông trên tuyến hoặc cơ quan quản lý đường cao tốc.

Theo Điều 260 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), làn khẩn cấp chỉ được dừng, đỗ khi gặp sự cố hoặc bất khả kháng, không phải nơi dừng xe để ngủ. Vì vậy, hành vi của tài xế xe container là vi phạm pháp luật về tham gia giao thông đường bộ, với hậu quả gây chết 2 người và nhiều người bị thương nặng, thiệt hại nặng nề về người và tài sản, tài xế xe container có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, mức hình phạt cao nhất cho tội danh này lên đến 15 năm tù.

Căn cứ theo Điều 64 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, để tránh những vụ tai nạn giao thông đáng tiếc như trường hợp trên, chủ doanh nghiệp kinh doanh vận tải và tài xế xe phải nghiêm túc chấp hành quy định về thời gian làm việc của người lái xe ô tô kinh doanh vận tải.

Ngoài ra, thời gian lái xe của người lái ô tô không quá 10 giờ trong một ngày và không quá 48 giờ trong một tuần; lái xe liên tục không quá 4 giờ và bảo đảm các quy định có liên quan của Bộ luật Lao động.

Đối với lái xe, trước khi lên cao tốc, tài xế xe cần chủ động dừng nghỉ, kiểm tra các điều kiện về an toàn, kỹ thuật, sức khỏe của xe và tài xế để bảo đảm an toàn. Với những đoạn đường cao tốc dài đòi hỏi lái xe hơn 4 tiếng liên tục cần thiết kế nơi dừng, đỗ, trạm nghỉ, đổi tài phù hợp.

Đối với lực lượng chức năng, cần tăng cường tuyên truyền, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi dừng, đỗ trái phép và hành vi lái xe vượt quá thời gian quy định để bảo đảm răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung.

Căn cứ vào Điều 260:

Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ, có quy định cụ thể như sau: Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm: Làm chết người; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%; Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm: Không có giấy phép lái xe theo quy định; Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích thích mạnh khác; Bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn; Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông; Làm chết 02 người; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%; Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm: Làm chết 03 người trở lên; Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên; Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên.

Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ trong trường hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả quy định tại một trong các điểm a, b và c khoản 3 Điều này nếu không được ngăn chặn kịp thời, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm.

Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

Tình huống thứ hai: Ô tô, xe máy đi quá vạch dừng đèn đỏ, lùi lại thì có bị phạt?

Thành viên Câu lạc bộ Báo chí Truyền thông&Chính sách pháp luật nêu hỏi: Ô tô, xe máy đi quá vạch dừng đèn đỏ sau đó lùi lại đúng quy định thì có bị xử phạt?

Căn cứ vào khoản 2 Điều 11 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ năm 2024 quy định người tham gia giao thông phải chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển giao thông và chỉ dẫn của hệ thống báo hiệu đường bộ.

Tại Điểm a khoản 1 Điều 7 Nghị định số 168/2024 ngày 26.12.2024 của Chính phủ nêu rõ hành vi không chấp hành hiệu lệnh, chỉ dẫn của biển báo hiệu, vạch kẻ đường là hành vi vi phạm pháp luật.

Căn cứ vào Điều 51 Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ QCVN 41:2024/BGTVT (ban hành kèm theo Thông tư số 51/2024/TT-BGTVT ngày 15-11-2024 của Bộ Giao thông vận tải), khi sử dụng kết hợp giữa vạch kẻ đường với đèn tín hiệu, biển báo hiệu thì người tham gia giao thông phải tuân theo ý nghĩa, hiệu lệnh của cả vạch kẻ đường và đèn tín hiệu, biển báo hiệu theo quy định.

Tại Mục G2.1 Phụ lục G Quy chuẩn trên có quy định vạch dừng xe là vạch 7.1: Xác định vị trí dừng xe để chờ tín hiệu cho phép đi tiếp; Là vị trí bắt buộc phương tiện phải dừng lại khi có đèn đỏ hoặc biển báo R.122 (biển “Dừng lại”); Vạch dừng xe còn được sử dụng trong các trường hợp: Trên nhánh dẫn đến nút giao cùng mức với đường sắt, trên làn chờ rẽ trái trong phạm vi nút giao, trước vị trí vạch người đi bộ qua đường.

Như vậy, hành vi điều khiển xe vượt quá vạch dừng khi đèn đỏ, rồi lùi lại phía sau vạch vẫn bị coi là vi phạm, vì tại thời điểm vượt quá vạch, người điều khiển phương tiện đã không chấp hành đúng hiệu lệnh báo hiệu đường bộ. Nói rõ hơn, hành vi vi phạm này đã hoàn thành, việc “lùi lại” không làm thay đổi bản chất vi phạm. Vậy nên, vẫn bị xử lý theo quy định pháp luật.

Viện trưởng Viện IMRIC, TS. Hồ Minh Sơn – Giám đốc Trung tâm tư vấn pháp luật Toàn Tâm